De volleykampioenen van het seizoen 2020-21 zijn gekend. Duidelijke successen van jarenlange arbeid bij zowel Asterix Avo Beveren als bij Knack Roeselare. Maandagavond werden ook de individuele laureaten gehuldigd van de voorbije competitie. Zonder afbreuk te doen aan hun persoonlijke kwaliteiten, weten ook zij wel dat een trofee slechts kan behaald worden dankzij knap teamwerk.
Hét moment, dachten wij, om hier even bij stil te staan. Maarten Deroey, ex-speler en ex-coach, had hierover in het managementmagazine MT een uitstekend passend artikel geschreven na een gesprek met Haasrode-bestuurslid (en nog veel meer, zie VM einde maart 2021) Bart De Smet. Zelf specialiseerde Maarten zich in een bredere coachesopleiding, o.a. via internationale cursussen om via zijn bedrijf Slowify teams en individuen te begeleiden om hun volle potentieel te ontdekken en te ontwikkelen.
De kracht van kwetsbaarheid
Bart De Smet: “Ik heb het geluk in België geboren te zijn, een land met goede opleidingen. Ik heb het geluk gehad om telkens veel kansen te krijgen in de bedrijven waarin ik werkte. Ik zou kunnen zeggen dat ik die kansen zelf genomen heb, maar uiteindelijk beslis je niet in welk land of in welk gezin je geboren wordt. Ik mag van geluk spreken op dat gebied, maar je kiest niet alles.
Bij de bekroning van ‘Manager van het jaar’ in 2017 heb ik voor een zaal van 1250 toeschouwers de lof betuigd aan mijn vader, die daar aanwezig was. Hij was toen 97 jaar. Zowel voor hem als voor mij was dat een heel emotioneel en prachtig moment. Hoewel het niet altijd even gemakkelijk is om tegen jouw ouders te zeggen hoe dankbaar je hen bent, is alles wel met hen begonnen. Meestal zeggen we dat pas op een begrafenis. Mijn advies? Durf je kwetsbaar opstellen en wacht niet tot het te laat is.”
Hoe vertaal je kwetsbaarheid naar een leiderskwaliteit?
“Bij verzekeringsgroep Ageas hebben we altijd programma’s voor opkomende talenten en voor middelmanagement, maar recent hebben we ook een programma laten uitwerken voor onze top-100. Met de top-10 hebben we dan een teamcoaching gehad, waarbij iedereen zich kwetsbaar moest opstellen. Iedereen, inclusief ikzelf als voorzitter. Tijdens die collectieve meeting hebben we afgesproken om elkaar op te volgen en verantwoordelijk te houden. Daar heb je mensen voor nodig die elkaar durven challengen, die er geen probleem mee hebben om zelf gechallenged te worden en mensen die een bepaalde mate van bescheidenheid hebben en zich niet god de vader voelen. Een té groot ego, dat overleeft niet in onze cultuur. Het is niet een ander met de vinger wijzen, maar in eigen boezem durven kijken. Je kwetsbaar opstellen, is een ongelooflijk belangrijke ‘call’ als leider en maakt groepen heel sterk.
Vanwege Covid gingen we op één dag van voormalig kantoorwerk naar bijna exclusief thuiswerk. Het heeft een grote impact gehad op de evolutie van onze leiders. Ze hebben geleerd om de controle een stuk los te laten en te aanvaarden dat ze op hun medewerkers moeten kunnen vertrouwen. Ook dat is een vorm van kwetsbaarheid. Het is niet omdat je op hun vingers staat te kijken dat ze beter presteren of betrouwbaarder zijn dan wanneer deze mensen van thuis uit werken. Tussen de eerste en de tweede lockdown stond de motivatiebarometer hoger dan ooit.”
Het belang van de ‘human touch’
“Tegenwoordig hebben we allemaal de mond vol van ecosystemen. Omdat ik veel tijd investeer in netwerkmomenten, praat ik regelmatig met mensen die helemaal niet in mijn wereld zitten. Dat doet mijn ogen open gaan. Als leider is het belangrijk om contact te blijven houden met wat er rond je gebeurt. Anders bestaat het gevaar in een te enge omgeving te belanden en daarom wereldvreemd te worden. Corona maakt dat niet gemakkelijker. Ik heb gezien hoe je veel obstakels kunt overkomen dankzij en met de technologie van vandaag. Ik geloof dat onze efficiëntie nog verder zal verbeteren met de toenemende digitalisering.
Al blijf ik ervan overtuigd dat de ‘human touch’ altijd de grootste hefboom zal zijn om die technologie goed te kunnen inzetten en een gezonde bedrijfscultuur te behouden. Mensen zijn niet gemaakt om constant voor schermen te blijven zitten. We moeten die menselijke interactie blijven koesteren[MC1] .”
Welke tips wil je jonge leiders meegeven?
“Voor jonge en ambitieuze leiders liggen verschillende valkuilen op de loer. Ten eerste dat je jezelf te veel op een piëdestal zet boven de mensen. Ook al hak je op een bepaald moment de knopen door, krediet bouw je pas op door heel verantwoordelijk tussen de mensen te staan. Door ze te helpen, wanneer ze vast zitten, maar vooral door te durven zeggen wanneer je een beslissing genomen hebt die niet de beste was. Durf je fouten toegeven.
Een tweede tip kan zijn om heel zorgvuldig om te springen met die ideeën van jouw mensen. En dan heb ik het b.v. over uitspraken zoals ‘Nee, dat gaan we niet veranderen, want dat loopt al jaren goed. Het is daar waar veel talent verloren gaat. Geef de mensen voldoende ruimte en vrijheid en durf je laten verrassen door creatieve ideeën.
Je moet niet proberen een man van successen te zijn, maar een man van waarden, zei Albert Einstein ooit. Je moet niet plots jouw gedrag aanpassen als leider wanneer het bedrijf in een moeilijke periode terechtkomt of wanneer het kalf verdronken is. Ik ben blij dat ik kan aantonen dat je als manager niet een stijl hoeft te hanteren, waarbjj je – als je iemand niet meer nodig hebt – werknemers zonder meer aan de deur zet. Als je authentiek blijft, word je in de moeilijke momenten het meest geapprecieerd door jouw medewerkers. Je bouwt credibiliteit op in de goede periodes. Niet in de slechte. Vele managers vergeten dat. Je zou kunnen nagaan hoe we onze medewerkers andere posities kunnen inschakelen.”
Kijk op langere termijn
“Toen J.F. Kennedy Amerikaans president was, liep hij door de gebouwen van de Nasa en stopte bij een man die de gang aan het dweilen was. Op de vraag van president Kennedy wat hij aan het doen was, antwoordde deze man dat hij aan het helpen was om de eerste man op de maan te zetten. Bedrijfsleiders moeten er voor zorgen dat iedereen mee is in het grote verhaal. Ik zie het als mijn roeping om mensen te verbinden, zodat we uit een groep meer krijgen dan de som van de talenten.
Een effectieve leider is voor mij iemand die in de eerste plaats focust op de teamprestaties, iemand die zijn of haar kennis deelt, die zijn of haar medewerkers probeert beter te maken, die open staat om zelf ook van anderen te leren en die bereid is om eigen fouten toe te geven. In een organisatie is het belangrijk om mensen rond je te hebben, die je erop durven wijzen dat het niet goed is.
Ook in de sport gebeurt het helaas vaak dat wanneer het slecht gaat, de trainer de schuld bij de spelers legt. Doe dat niet! Net zoals spelers, appreciëren medewerkers het dat je hen niet in de steek laat. Dan is het gemakkelijker om je ego aan de kant te schuiven en je jezelf niet te serieus neemt. Dan kruip ik b.v. in de huid van de mascotte van een volleyclub.”
Je houdt van een visie op iets langere termijn.
“Ik ben geen voorstander van de extreme kortetermijnvisie die in de financiële markten meer opgang vindt. Ik vind dat er te veel dag op dag beoordeeld wordt rond de waarde van bedrijven. Ik ben wel voorstander van regelmatige rapportering per kwartaal. Dat zorgt voor een bepaalde discipline, maar dat mag nooit een aanleiding zijn om de langetermijnbelangen van het bedrijf uit het oog te verliezen. En als er al eens een kwartaal minder is, dan moet je daar kunnen doorkijken en de langetermijnvisie blijven zien.
Gezonde nieuwsgierigheid, blijvend leren en een stevige portie werklust maken voor mij het verschil tussen diegenen die de opportuniteiten zullen grijpen een diegenen, die eerder een ‘boring’ bestaan zullen kennen. Belangrijk is ervoor te zorgen dat werken een plezier wordt en niet als een noodzakelijk kwaad wordt aangezien.
Naar de toekomst toe, is er enerzijds een toenemende groep mensen die langer leven, anderzijds zijn er veel werknemers die hun huidige job zullen verliezen door de digitalisering. Waarom zouden we niet meer naar een systeem gaan met het inschakelen van vrijwilligers. Zij kunnen een grote meerwaarde betekenen zonder dat zij qua achtergrond aan alle beroepskwalificaties moeten voldoen. Net zoals in het onderwijs worden medewerkers in de zorgsector meer ne meer belast met taken bovenop hun ‘core business’. Dankzij vrijwilligers hou je de mensen niet alleen langer actief – wat positief is voor hun gezondheid – ze genieten ook meer van sociaal contact. Dat kan uiteindelijk leiden tot minder verzuring of vereenzaming. Ik zie alleen maar voordelen.”
Tekst: Maarten Deroey
Foto’s: Bart Vandenbroucke
