Koen De Brandt, gastprofessor en postdoctoraal onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB), heeft een coördinerende rol in de Europese Erasmus+ projecten ‘Be a Winner In elite Sport and Employment before and after athletic Retirement’ (B-WISER) en ‘Gold in Education and Elite Sport’ (GEES). De projecten hebben als doel de combinatie topsport en studie/tewerkstelling te optimaliseren, alsook de overgang van topsporters naar de arbeidsmarkt gemakkelijker te maken. Als één van de afgestudeerden binnen het Beloftenproject van Volley Vlaanderen en als huidig coördinator van de dienst Topsport en Studie van de VUB kent hij bovendien de praktische kant van de combinatie topsport en studie/werk als geen ander. Dus konden we geen betere gesprekpartner treffen.
Wat houdt het B-WISER project in?
De Europese Commissie ondersteunt het project dat momenteel loopt in 6 landen (Italië, Frankrijk, Spanje, Slovenië, Zweden en België). De financiering (€0,4M) laat 39 experts toe om onderzoek te verrichten naar de wijze waarop de tewerkstelling van actieve en voormalige topsporters kan geoptimaliseerd worden binnen Europa. De VUB coördineert onder leiding van Prof. Paul Wylleman het project en het consortium dat bestaat uit universiteiten, nationale olympische en paralympische comités (b.v. BOIC en BPC voor België), topsportcentra, experts in carrièrebegeleiding (b.v. Adecco Athlete Career Program), experts in tewerkstelling en HR (b.v. Unizo, Kapito) en internationale topsport-experts (b.v. IOC en IPC).
Koen De Brandt: ‘Via B-WISER willen we de begeleiding aan actieve en voormalige topsporters optimaliseren in verschillende fasen van hun carrière: wanneer ze actief zijn als topsporter, wanneer ze zich voorbereiden op een eerste tewerkstelling bij het beëindigen van hun topsportcarrière, en wanneer ze reeds tewerkgesteld zijn. Het is niet de bedoeling van het project om topsporters een deeltijdse job of flexibele arbeidscontracten aan te reiken, of samen met hen een geschikte werkgever te vinden. Wat we wel doen, is tools en initiatieven ontwikkelen om hen actief te ondersteunen om hun competenties te verhogen zodat ze zelf hun na-carrière en de voorbereiding daarop in handen kunnen nemen.
Eén van de specifieke doelstellingen van het project is om de competenties te identificeren die topsporters vereisen om succesvol de overgang te maken naar de arbeidsmarkt bij het beëindigen van hun topsportcarrière. Op basis van de onderzoeksresultaten zullen we dan specifieke workshops ontwikkelen voor topsporters om de ‘matching’ met huidige en toekomstige werkgevers in de verschillende landen te verbeteren . In België zullen deze workshops in eerste instantie aangeboden worden via het Athlete Career Programme van the Adecco Group.’
Wat deden jullie precies in het GEES project?
Tijdens het ‘Gold in Education and Elite Sport’ project brachten we in 9 Europese landen de competenties in kaart die beloftevolle atleten en topsporters nodig hebben om topsport en studie succesvol te combineren, alsook de competenties en tools die de begeleiders van topsportleerlingen en -studenten gebruiken om kwaliteitsvolle begeleiding te voorzien. Die resultaten en tools werden samengebracht in een handboek voor ‘duale carrière’-begeleiders dat zij kunnen gebruiken in hun dagelijkse dienstverlening aan studerende topsporters.
Wat betekent dit concreet in de praktijk?
De producten van GEES en B-WISER hebben we in het kader van een lopend IOC-project verwerkt in trainingsmodules en workshops die we aanbieden aan topsporters en hun begeleiders (b.v. ‘topsport en studie’-begeleiders, lifestyle coaches). Zo bieden we via de dienst Topsport en Studie momenteel individuele en groepsbegeleiding aan VUB-topsportstudenten aan over zelfreflectie, timemanagement, doelen stellen, veerkracht, carrièreplanning en sociale intelligentie. Daarnaast geven we ook trainingssessies aan begeleiders van topsportstudenten (b.v. binnen Sport Vlaanderen, het BOIC, en NOC*NSF in Nederland) over het “empoweren” van topsporters tijdens hun duale carrière. De verwevenheid van onze onderzoeksgroep Sportpsychologie & Mentale Begeleiding en de dienst Topsport en Studie binnen de VUB geeft ons het voordeel dat we onmiddellijk bepaalde dingen kunnen uittesten en implementeren in de praktijk en dat we noden vanuit de praktijk rechtstreeks ook in onderzoeksvragen kunnen omzetten.
Hoe loopt jullie carrièrebegeleiding binnen volleybal?
‘In beide projecten hebben we talentvolle en topvolleyballers bevraagd. De workshops die door Sport Vlaanderen worden gegeven in de topsportschool als voorbereiding op het hoger onderwijs zijn onder meer gebaseerd op de resultaten van het GEES-project. Als alles goed loopt, zullen we onze trainingsmodules vanaf begin 2019 nog intensiveren en ook uitbreiden naar coaches van topsportfederaties en ouders van studerende topsporters.’
‘Daarnaast hebben we sinds het starten van Topsport en Studie aan de VUB een 50-tal volleyballers begeleid waaronder Frauke Dirickx, Angie Bland, Pieter Verhees en Matthias Valkiers. Van het voormalige Beloftenproject hebben meer dan de helft hun diploma gehaald aan de VUB en enkelen zijn nog aan hun laatste loodjes bezig. Voor ons als partner is dit een mooi resultaat en als extra een interessant project om ervaring op te doen in deze materie.’
Was het Beloftenproject van de Volleybalfederatie een ‘aanzet’?
‘Voor ons binnen de VUB, en voor mezelf, was het Beloftenproject een zeer interessante aanzet om de carrièrebegeleiding aan topsporters naar een hoger niveau te brengen. De volleyballers konden niet enkel genieten van een individueel studietraject, trainingscentra in de nabije omgeving en sociale voorziening (huisvesting en voeding), maar ook van carrièrebegeleiding op maat. Het topsport-specifieke programma dat de volleyballers volgden binnen de opleiding Lichamelijke Opvoeding & Bewegingswetenschappen wordt nog steeds aangeboden aan VUB-topsportstudenten van het hoogste niveau. Dit is het enige studieprogramma in Europa waarbij LO-studenten hun verworven kennis rechtstreeks gebruiken in modules die gericht zijn op de ontwikkeling van hun eigen topsportcarrière. Een jaar na de opstart van het Beloftenproject werd trouwens onder impuls van het diensthoofd prof. Paul Wylleman en huidig coördinator Kristel Taelman ‘Carrièrebegeleiding Topsport’ binnen het toenmalige Bloso geïnitieerd. Het Beloftenproject van de volleyfederatie, gestart onder impuls van Marc Spaenjers en Claudio Gewehr, heeft dus zeker een impact gehad op de evolutie van duale carrièrebegeleiding binnen Vlaanderen.
Tekst: Luc De Leenheer
Foto’s: Bart Vandenbroucke, Koen De Brandt
